Chất tạo màu thực phẩm là gì? Có an toàn cho sức khoẻ không?

Ngoài thành phần, giá trị dinh dưỡng thì màu sắc thực phẩm là một trong những nhân tố để người tiêu dùng chọn mua sản phẩm. Trong đó, chất tạo màu chính là phụ gia giúp cho kẹo, snack, singum,… có thêm màu sắc tươi sáng, bắt mắt và hấp dẫn. Để hiểu rõ hơn, hãy cùng mnkienhung.edu.vn tìm hiểu chất tạo màu thực phẩm là gì ngay nhé!

Chất tạo màu thực phẩm là gì?

Chất tạo màu thực phẩm là chất hóa học được tạo ra để tăng thêm phần hấp dẫn cho thực phẩm về mặt hình thức. Chất tạo màu đầu tiên được con người tạo ra vào năm 1856 từ nhựa than đá, sau đó được sử dụng rộng rãi ở mọi nơi trong hàng chục thập kỷ qua.

Trong thời điểm hiện tại, trên thị trường đã xuất hiện hàng trăm loại chất tạo màu, phục vụ cho nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng. Nhưng phần lớn trong số đó đều rất độc hại, chỉ có một số ít là được cho phép dùng trong thực phẩm.

Các nhà máy sản xuất thực phẩm thường ưa chuộng sử dụng chất tạo nhân tạo hơn chất tạo màu tự nhiên. Vì có những màu sắc mà chất tạo màu nhân tạo sẽ cho ra sẽ thường bắt mắt hơn (chẳng hạn như beta carotene và chiết xuất củ cải đường).

Chất tạo màu thực phẩm

Phân loại chất tạo màu thực phẩm

2.1. Chất tạo màu thực phẩm nhân tạo

Có 6 chất tạo màu nhân tạo được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép sử dụng trong thực phẩm bằng phương pháp sản xuất hóa học. Đó là các màu: Màu đỏ số 3 (Erythrosine), màu đỏ số 40 (Allura Red), màu vàng số 5 (Tartrazine), màu vàng số 6 (Sunset Yellow), màu xanh số 1 (Brilliant Blue) và màu xanh số 2 (Indigo Blue).

• Màu đỏ số 3 (Erythrosine): Đây là chất có màu đỏ anh đào thường được sử dụng trong kẹo, kem que, gel trang trí bánh.
• Màu đỏ số 40 (Allura Red): Là màu đỏ sẫm được sử dụng trong đồ uống thể thao, kẹo, gia vị và ngũ cốc.
• Màu vàng số 5 (Tartrazine): Là màu vàng chanh có trong kẹo, nước ngọt, snack khoai tây, bỏng ngô và ngũ cốc.
• Màu vàng số 6 (Sunset Yellow): Có màu vàng cam, thường được sử dụng trong kẹo, nước sốt, đồ nướng và trái cây công nghiệp.
• Màu xanh số 1 (Brilliant Blue): Là màu xanh lục được sử dụng trong kem, đậu đóng hộp, súp đóng gói, kem que.
• Màu xanh số 2 (Indigo Blue): Là một màu xanh lộng lẫy thường được tìm thấy trong kẹo, kem, ngũ cốc và đồ ăn nhẹ.

Nhóm màu nhân tạo có độ bền cao và sặc sỡ hơn nên thường được các đầu bếp hay nhà sản xuất thực phẩm phối trộn để tạo nên các màu khác nhau. Tuy nhiên, màu thực phẩm nhân tạo chỉ nên sử dụng lượng nhỏ và hợp lý để không gây ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.

Chất tạo màu thực phẩm nhân tạo

2.2. Chất tạo màu thực phẩm tự nhiên

Chất tạo màu tự nhiên được tinh chế từ thiên nhiên và không gây hại cho sức khỏe. Một số chất tạo màu thực phẩm tự nhiên như: Đường màu caramel, hạt điều màu, bột củ cải đường, bột hạt bông tách béo một phần, nước ép, ớt bột, nghệ tây, củ nghệ vàng,… 

Chất tạo màu thực phẩm tự nhiên

2.3. Chất tạo màu thực phẩm nhân tạo bị cấm

Ban đầu, có một vài loại chất tạo màu nhân tạo được FDA cho phép sử dụng trong thực phẩm, nhưng sau các nghiên cứu nhận ra những chất này không an toàn với sức khỏe con người khi tiêu thụ. Các chất tạo màu nhân tạo bị cấm gồm: Màu đỏ số 2, 4 và 32; màu cam số 1 và 2; màu vàng số 1, 2, 3 và 4; màu tím số 1.

Cũng có một số chất tạo màu được sử dụng hợp pháp ở quốc gia này nhưng lại bị cấm ở quốc gia khác như: Màu xanh lá cây số 3 được FDA cho phép dùng nhưng lại bị cấm ở châu Âu. Bên cạnh đó, màu vàng quinoline, carmoisine và màu đỏ tươi lại được EU chấp thuận cho sử dụng trong khi ở Mỹ thì bị cấm.

Chất tạo màu thực phẩm nhân tạo và sức khỏe

3.1. Chất tạo màu thực phẩm và dị ứng

Một số chất tạo màu thực phẩm có thể gây các phản ứng dị ứng nhưng không đe dọa nhiều đến sức khoẻ và tính mạng. Tuy nhiên, bạn nên loại bỏ những chất tạo màu thực phẩm nhân tạo ra khỏi chế độ ăn nếu có những triệu chứng dị ứng như nổi mề đay, sưng,…

Theo các nghiên cứu, chất tạo màu vàng số 5 – Tartrazine có thể gây ra các triệu chứng nổi mề đay, hen suyễn và người dị ứng với aspirin cũng thường dị ứng với chất tạo màu này. Ngoài màu vàng số 5 thì màu đỏ số 40, màu vàng số 6 cũng được sử dụng rất phổ biến. Đồng thời, đây cũng là ba chất tạo màu có khả năng gây dị ứng cao nhất.

Chất tạo màu thực phẩm và dị ứng

3.2. Chất tạo màu thực phẩm và bệnh ung thư

Theo nghiên cứu trên chuột đực, sử dụng chất tạo màu đỏ số 3 cho thấy nguy cơ tăng khối u tuyến giáp, do đó FDA đã cấm một phần đối với màu đỏ số 3 vào năm 1990. Tuy nhiên, sau khi xem xét thì các khối u tuyến giáp không phải trực tiếp gây ra bởi màu đỏ số 3. Ở Mỹ, màu đỏ số 3 hầu hết được thay thế bởi màu đỏ số 40 nhưng màu này vẫn được dùng trong rượu anh đào, kem, kẹo mút và kẹo dẻo.

Ngoài ra, các chất tạo màu đỏ số 40, màu vàng số 5 và màu vàng số 6, benzidine, 4-aminobiphenyl và 4-aminoazobenzene được cho là những chất có nguy cơ gây ung thư. Tuy nhiên, những chất tạo màu này vẫn được cho phép sử dụng với liều lượng thấp để an toàn cho sức khỏe. Do đó, cần nhiều nghiên cứu hơn để đánh giá các ảnh hưởng của các chất tạo màu thực phẩm đối với sức khỏe, đặc biệt là trẻ em.

3.3. Chất tạo màu thực phẩm và chứng hiếu động ở trẻ nhạy cảm

Năm 1973, bác sĩ chuyên ngành dị ứng nhi khoa đã tuyên bố sự hiếu động ở trẻ là do chất tạo màu thực phẩm nhân tạo và chất bảo quản. Theo nghiên cứu lâm sàng, khi loại bỏ chất tạo màu nhân tạo, chất bảo quản ra khỏi chế độ ăn đã giúp giảm đáng kể các triệu chứng hiếu động ở trẻ.

Ngoài ra, theo nghiên cứu về chất tạo màu vàng số 5 (tartrazine), chất này cũng liên quan đến những thay đổi hành vi như khó chịu, bồn chồn, trầm cảm,…

Chất tạo màu thực phẩm và chứng hiếu động ở trẻ nhạy cảm

Những thức ăn chế biến sẵn nào thường có chất tạo màu?

Chất tạo màu thường được bổ sung vào các loại thực phẩm không chỉ có tác dụng về mặt hình thức mà còn làm tăng tính hấp dẫn và tăng cảm giác ngon miệng cho người dùng. Trong đó, nhóm thực phẩm chế biến sẵn sử dụng chất tạo màu khá nhiều như:

• Bánh, mứt, kẹo, các loại kem như kem Merino, kem Celano, kẹo mút Yumearth, Mentos Pure Fresh,…
• Nước ngọt.
• Sản phẩm chế biến từ thịt, thuỷ sản.
• Đồ hộp.

Nước giải khát Coca-Cola vị nguyên bản 320 ml

Một số khuyến cáo về chất tạo màu thực phẩm

Một vài quan điểm cho rằng chất tạo màu thực phẩm nhân tạo là chất gây ung thư nhưng hiện tại vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng. Hơn nữa, một số chất tạo màu thực phẩm có thể gây dị ứng ở một số người nhưng với người khác thì không. Hoặc một nghiên cứu chỉ ra rằng chất tạo màu làm tăng chứng hiếu động ở trẻ nhạy cảm,…

Các chất tạo màu thực phẩm được sử dụng để làm tăng màu sắc hấp dẫn của sản phẩm nhưng không đem lại các lợi ích dinh dưỡng nào. Đồng thời, đến nay vẫn chưa đủ bằng chứng cụ thể để đề nghị mọi người nên loại bỏ hoàn toàn các chất tạo màu nhân tạo. 

Thực tế, các nguồn thực phẩm chế biến không lành mạnh lại chứa hàm lượng lớn chất tạo màu và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ. Do đó, sử dụng các thực phẩm lành mạnh tự nhiên là một biện pháp giúp cơ thể khỏe mạnh và hạn chế việc hấp thu chất tạo màu nhân tạo. Một số thực phẩm không chứa chất tạo màu có thể kể đến như:

• Thịt gia cầm và cá tươi sống.
• Các loại hạt và đậu.
• Trái cây và rau quả tươi.
• Các loại ngũ cốc yến mạch.

Yến mạch nguyên chất cán vỡ vị truyền thống Quaker 420g (dành cho bé từ 3 tuổi)

Các câu hỏi thường gặp về màu thực phẩm

6.1. Dùng chất tạo màu thực phẩm sao cho an toàn?

Ngoài việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, các chất tạo màu tự nhiên cũng có lợi cho sức khỏe trong việc cung cấp một số chất dinh dưỡng khác như vitamin A từ cà rốt và các rau quả màu vàng cam, lục đậm hay vitamin C, vitamin A, chất xơ từ cà chua,… Tuy nhiên, các màu tự nhiên thường không được bắt mắt như loại nhân tạo.

Màu tổng hợp thường đẹp và bền màu nên người tiêu dùng có xu hướng sử dụng nhiều hơn bao gồm amaranth (đỏ), brilliant blue (xanh), sunset yellow (vàng cam),… Thế nhưng màu tổng hợp không có giá trị dinh dưỡng, có thể gây ra tình trạng ngộ độc nếu như bạn sử dụng quá nhiều.

Từ những thông tin trên, để dùng chất tạo màu thực phẩm an toàn, bạn nên ưu tiên chọn dạng màu tự nhiên thay vì nhân tạo. Còn nếu buộc phải dùng màu nhân tạo thì bạn chỉ nên sử dụng một lượng vừa phải, tránh việc lạm dụng.

6.2. Khi chế biến thức ăn có nên dùng chất tạo màu thực phẩm không?

Nếu dùng chất tạo màu trong nấu ăn gia đình thì bạn nên sử dụng dạng có nguồn gốc thiên nhiên, an toàn cho sức khỏe. Nếu sử dụng chất tạo màu tổng hợp, bạn nên nắm rõ các quy tắc cũng như sử dụng với một liều lượng hợp lý.

Trong trường hợp sử dụng chất tạo màu với quy mô kinh doanh ẩm thực, các hộ kinh doanh cần tuân thủ quy định trong “Danh mục tiêu chuẩn vệ sinh đối với lương thực, thực phẩm” ban hành kèm theo Quyết định số 867/QĐ – BYT, ngày 4/4/1998 của Bộ Trưởng Bộ Y tế.

Bạn nên sử dụng chất tạo màu từ thiên nhiên

Trên đây là các thông tin về chất tạo màu và tác dụng của chất tạo màu với sức khỏe. Nếu còn điều gì thắc mắc, hãy truy cập website avakids.com hoặc tổng đài 1900.866.874 (7h20 – 22h00) để được tư vấn và hỗ trợ thêm nhé!