Sữa công thức là gì? Có khác gì so với sữa bột không?

Trên thị trường hiện nay, sữa công thức rất được ưa chuộng bởi sự đa dạng mẫu mã, tiện lợi, đáp ứng nhiều nhu cầu. Vậy sữa công thức là gì, nó có giống với sữa bột không? Cùng mnkienhung.edu.vn tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Sữa công thức là gì?

Sữa công thức (baby formula) còn được gọi là sữa bột trẻ em, loại sữa này được sản xuất theo công thức giống sữa mẹ. Vì vậy, sữa công thức có thể dùng cho trẻ từ 0 đến dưới 12 tháng tuổi và có thể thay thế hoàn toàn hoặc một phần sữa mẹ. Tùy vào thể trạng của bé mà chọn loại sữa công thức phù hợp, nhưng thành phần chính vẫn là chất khoáng, protein, carbohydrate,…

Loại sữa công thức có thể thay thế sữa mẹ được gọi là sữa bột công thức số 1, dành cho trẻ từ 0 – 6 tháng tuổi và sữa bột công thức số 1 cũng có thành phần dinh dưỡng tương sữa mẹ.

Sữa công thức có thành phần tương tự sữa mẹ

Sữa công thức có khác sữa bột không?

Sữa công thức chính là một dạng của sữa bột. Sữa bột có thể sử dụng cho hầu hết mọi đối tượng, còn sữa công thức thì chỉ áp dụng cho từng đối tượng cụ thể với những thay đổi về thành phần.

Hiện nay, sữa công thức có 3 loại: 

• Sữa bột pha sẵn: Loại sữa này rất tiện lợi vì có thể dùng ngay sau khi mở mà không cần pha chế. Thêm vào đó, nó còn đa dạng về dung tích như 110 ml, 180 ml, 200 ml,… đem đến cho bạn nhiều sự lựa chọn. Tuy nhiên, giá thành của nó cao hơn 2 loại còn lại.
• Sữa cô đặc: Loại này sẽ được rút hết nước và cho thêm đường để tạo độ ngọt khi sử dụng. Khi uống bạn cần pha chúng với nước theo tỷ lệ trong hướng dẫn để có được ly sữa thơm ngon.
• Sữa công thức dạng bột: Thường được trộn thêm bột whey hoặc casein trong quá trình sản xuất. Tương tự như sữa cô đặc, bạn cần pha sữa này theo tỷ lệ để thưởng thức được trọn vẹn nhất.

Sữa bột Similac 5G số 1 900g (0 – 6 tháng)

Khi nào nên cho trẻ uống sữa công thức thay vì sữa mẹ?

Không phải trẻ nào cũng nên uống sữa công thức thay vì sữa mẹ, sữa mẹ luôn là nguồn sữa cung cấp nhiều dưỡng chất nhất cho trẻ. Chỉ nên cho trẻ uống sữa công thức thay sữa mẹ trong một số trường hợp sau:

• Người mẹ bị mắc phải bệnh lây truyền và có thể truyền cho trẻ qua đường sữa mẹ.
• Người mẹ đã trải qua phẫu thuật vùng ngực và không có khả năng cho con bú.
• Người mẹ trong quá trình điều trị bệnh và sử dụng loại thuốc có lưu ý chống chỉ định cho con bú.
• Người mẹ không đủ lượng sữa cung cấp cho con. Hiện nay, có 2 – 5% phụ nữ rơi vào tình trạng này.
• Bé bị mắc những dị tật bẩm sinh mà không thể bú mẹ.

Tuy nhiên, mẹ cần lưu ý rằng, nếu cho trẻ uống sữa công thức thì nên cung cấp trẻ nhiều nước hơn để tránh bé bị thiếu nước.

Sữa bột Nutifood GrowPLUS+ 850g (0 – 12 tháng)

Ưu và nhược điểm của sữa công thức

4.1. Ưu điểm

• Có thể thay thế sữa mẹ hoàn toàn. Vì hiện nay sữa công thức được sản xuất với những công thức được nghiên cứu giống với sữa mẹ nhất nên mẹ hoàn toàn không cần lo bé bị thiếu dưỡng chất khi uống sữa công thức.
• Mang đến sự tiện lợi và linh hoạt, sữa công thức có thể thay thế sữa mẹ khi mẹ không ở bên cạnh khi bé đói. Và những loại sữa công thức pha sẵn cũng tiết kiệm thời gian pha sữa, dễ dàng mang đi cho bé mỗi khi đi ra ngoài.
• Sữa công thức mang lại sự thoải mái cho mẹ về mặt dinh dưỡng. Khi cho con bú mẹ cần phải có chế độ dinh dưỡng phù hợp để cho ra dòng sữa mát, đầy đủ dinh dưỡng nên khi đó mẹ phải kiêng cữ rất nhiều thức ăn. Cho bé uống sữa công thức, giúp mẹ thoải mái ăn uống hơn.
• Thời gian cho trẻ uống sữa sẽ được rút ngắn lại, bởi vì bé uống sữa công thức sẽ tiêu hóa chậm hơn nên sẽ lâu đói hơn. Vì vậy, khoảng thời gian những lần uống sữa của bé trong ngày sẽ dài ra và những lần uống sữa sẽ ít hơn.

4.2. Nhược điểm

• Chi phí cao hơn, nếu bé uống sữa công thức thì chi phí hàng tháng của bé sẽ tăng lên, có thể lên đến con số hàng triệu đồng.
• Cách pha sữa công thức của mỗi loại sữa khác nhau, nếu không pha đúng cách thì sữa sẽ không đảm bảo đủ dưỡng chất cho bé.
• Ngoài ra, sữa công thức phải bảo quản đúng cách thì mới có thể sử dụng an toàn cho bé.
• Sữa công thức không cung cấp đủ kháng thể cho bé mặc dù cung cấp đầy đủ các dưỡng chất khác.

Sữa bột Dielac Alpha Gold IQ số 1 800g (0 – 6 tháng)

Tiêu chí chọn sữa công thức cho bé

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều thương hiệu cũng như dòng sữa công thức cho bé với những công dụng khác nhau. Do đó, ba mẹ cần tìm hiểu kỹ để lựa chọn được sản phẩm phù hợp với bé yêu. Sau đây là một số tiêu chí chọn sữa công thức cho bé:

• Thứ nhất, kiểm tra bao bì và nhãn hiệu lon sữa có đúng là sản phẩm chính hãng hay không.
• Thứ hai, tìm hiểu về thành phần dinh dưỡng trong sữa như DHA, vitamin, chất béo,… Việc này sẽ giúp ba mẹ chọn được sữa phù hợp với nhu cầu của bé.
• Thứ ba, sản phẩm đạt chứng nhận của các tổ chức uy tín thế giới, được sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế nên là ưu tiên hàng đầu.
• Thứ tư, trong một số trường hợp ba mẹ nên nghe tư vấn từ bác sĩ dinh dưỡng để chọn được sản phẩm phù hợp với thể trạng của bé, đặc biệt là trẻ sinh non, nhẹ cân, có vấn đề về tiêu hóa,…
• Thứ năm, nguồn gốc sản phẩm cũng là một tiêu chí ba mẹ nên quan tâm. 

Sữa bột Nutren Junior hương vani 850g (1 – 12 tuổi)

Điểm khác nhau của sữa công thức theo từng đối tượng người dùng

Đối tượng	Đặc điểm	Các loại sữa
Sữa công thức dành cho bà bầu	Được làm từ sữa tươi. Dạng bột, nguyên kem, chứa chất béo. Có thêm dưỡng chất cần thiết cho mẹ và bé như khuẩn tiêu hóa probiotic, sắt, protein, các nhóm vitamin thiết yếu, DHA, RA,…	Sữa bầu Frisomum Sữa bầu Similac Sữa bầu Meiji Sữa bầu Wakodo
Sữa công thức dành cho trẻ em	Được sản xuất với công thức tương tự sữa mẹ. Dùng để bổ sung hoặc thay thế sữa mẹ khi lượng sữa mẹ quá ít hoặc bị nhiễm khuẩn. Chứa nhiều chất đạm, béo, vitamin, protein, axit amin, sắt,… Mùi vị khá giống với sữa mẹ.	Sữa bột Blackmores Sữa bột Nestle Nan Sữa bột Aptamil Sữa bột Optimum Sữa bột Hipp Sữa Enfa Sữa bột Vinamilk
Sữa công thức dành cho người già	Thành phần chủ yếu là các chất béo có lợi, chất linoleic, choline và acid oleic,… giúp cải thiện trí nhớ và hạn chế ảnh hưởng của cholesterol xấu. Sữa có vị ngọt nhẹ hoặc không đường giúp hạn chế các bệnh về tim mạch.  Bổ sung thêm canxi cho bé, vitamin và khoáng chất với mục đích tăng sức đề kháng, tránh loãng xương.	Sữa bột Provital Sữa bột Ensure Sữa bột Glucerna Sữa bột Anlene

Lượng sữa công thức phù hợp với từng đối tượng

7.1. Đối với trẻ sơ sinh

Mẹ có thể tham khảo bảng lượng sữa cho bé từ khi sinh đến 12 tháng tuổi sau đây: 

Độ tuổi của bé	Lượng sữa mỗi lần uống	Tổng lượng sữa trong ngày	Số lần uống trong ngày
Từ khi sinh đến 1 tháng tuổi	60 ml	480 ml	8 – 10 lần
Từ 1 tháng đến 2 tháng	90 ml	630 ml	7 – 10 lần
Từ 2 tháng đến 4 tháng	120 ml	720 ml	6 – 10 lần
Từ 4 tháng đến 6 tháng	150 ml	900 ml	6 – 8 lần
Từ 6 đến 9 tháng	185 ml	1.110 ml	6 – 7 lần
Từ 10 đến 12 tháng	210 ml	1.260 ml	5 – 6 lần

7.2. Đối với mẹ bầu

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, một phụ nữ mang thai nên uống từ 3 đến 4 ly sữa không béo (mỗi ly 250 ml) mỗi ngày để đảm bảo cung cấp đủ 1000 mg canxi cần thiết cho cơ thể và sự phát triển của thai nhi. Đối với sữa bầu, mẹ được khuyến khích chỉ nên uống 2 ly, tương đương 250 ml đến 500ml sữa mỗi ngày vì sữa bầu rất giàu dinh dưỡng.

Nhiều mẹ nghĩ uống nhiều sữa hơn sẽ tăng hàm lượng dưỡng chất cho con, nhưng thực tế sẽ làm dư thừa chất dinh dưỡng, không có lợi cho cả mẹ và bé. Mẹ có thể tăng cân quá mức, làm gia tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ. Thai nhi có nguy cơ bị thừa cân và dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng khác cho sức khỏe bé như suy tim, suy hô hấp, hạ thân nhiệt,…

Mẹ bầu cũng cần uống sữa công thức

7.3. Đối với người cao tuổi

Người cao tuổi được khuyên dùng từ 1 đến 2 ly sữa mỗi ngày như một bữa ăn phụ để đảm bảo đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Tuy nhiên, tùy vào thể trạng sức khỏe và cân nặng của mỗi người mà có thể điều chỉnh tăng giảm lượng sữa cho phù hợp. Ngoài ra, người cao tuổi không nên uống nhiều sữa hoặc uống sữa trước giờ ăn vì sẽ gây no bụng dẫn đến ăn uống kém.

Người già nên dùng 1 – 2 ly sữa mỗi ngày

Cách pha sữa công thức cho trẻ sơ sinh

Cách pha sữa công thức đối với từng hãng sữa sẽ có những điểm khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản thì gồm những bước sau:

• Bước 1: Tiệt trùng dụng cụ pha sữa bằng máy tiệt trùng bình sữa, nước rửa bình sữa hoặc ngâm nước sôi 5 – 10 phút.
• Bước 2: Đọc kỹ hướng dẫn về liều lượng nước, sữa và nhiệt độ nước pha trên vỏ hộp.
• Bước 3: Lấy lượng nước như theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Bước 4: Dùng muỗng được đính kèm trong hộp lấy lượng sữa bột phù hợp với độ tuổi của bé.
• Bước 5: Cho bột sữa vào nước ấm (theo nhiệt độ khuyến nghị của nhà sản xuất) và lắc đều. 

Bên cạnh đó, sữa bột cho bé còn có những dạng khác, mỗi loại sẽ có cách pha như:

• Sữa bột: Cách dùng là pha với nước ấm cho trẻ trước khi uống.
• Sữa dạng lỏng: Cũng cần được pha với một lượng nước tương đương trước khi uống.
• Sữa dùng ngay: Bé có thể dùng liền ngay khi mở nắp mà không cần pha với nước ấm.

Máy tiệt trùng và sấy khô bình sữa Tommee Tippee Steri-Dry 423242

Cách bảo quản sữa công thức cho bé

Sữa công thức sau khi pha chỉ bảo quản được khoảng 1 giờ trong nhiệt độ thường và tối đa 24 giờ trong ngăn mát tủ lạnh, tuy nhiên ba mẹ nên giảm nhiệt độ dần để bé thích nghi tốt hơn. Còn đối với sữa bé uống thừa thì chỉ bảo quản được 2 giờ, sau thời gian này không nên cho bé dùng tiếp vì có thể sữa đã bị nhiễm khuẩn, gây hại cho sức khỏe của bé.

Sữa bột NAN Expert Pro Lactose Free 400g (0 – 3 tuổi)

Lưu ý khi cho trẻ dùng sữa công thức

• Phản ứng của trẻ: Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu như đầy hơi, khó chịu không lý do, trớ sữa, ói mửa, tiêu chảy (có thể có máu), tăng cân nhẹ. Lúc này, mẹ nên thay đổi sữa công thức cho con, trường hợp này vẫn còn tiếp diễn thì mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được thăm khám kịp thời.
• Bảo quản: Nên bảo quản sữa công thức theo đúng hướng dẫn trên bao bì và tránh hâm sữa bằng lò vi sóng.
• Màu sắc, mùi vị và hạn sử dụng: Không cho bé uống sữa công thức đã hết hạn hoặc sữa đã có những thay đổi về mùi vị.
• Lưu ý sữa giả: Cẩn thận khi mua sữa công thức cho bé, tránh mua phải sữa công thức giả, chỉ nên mua sữa tại những địa chỉ uy tín. Hiện nay, hệ thống cửa hàng mnkienhung.edu.vn đã có những thương hiệu sữa công thức chất lượng, chính hãng cho mẹ an tâm lựa chọn.
• Cách pha: Pha sữa với nước ấm, không dùng lò vi sóng để hâm nóng. Đồng thời, để tránh gây bỏng cho bé, mẹ cần thử sữa trước khi cho bé uống.
• Vệ sinh dụng cụ pha sữa: Vệ sinh bình sữa, núm ti,… trước và sau mỗi lần bé bú.
• Không sử dụng sữa công thức tự chế: FDA không khuyến cáo mọi người tự chế sữa công thức vì sẽ không đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng cũng như an toàn cho trẻ sơ sinh.

Nước rửa bình sữa Wesser chai 500 ml hương bưởi

Một số câu hỏi liên quan đến sữa công thức

11.1. Sữa công thức pha để được bao lâu

Sữa công thức sau khi pha bảo quản được khoảng 1 – 2 giờ ở nhiệt độ phòng và 24 giờ trong ngăn mát tủ lạnh. Sữa bé không uống hết thì chỉ để được trong 2 giờ và không nên để con uống sau thời gian trên nhằm hạn chế tình trạng bị nhiễm khuẩn, đặc biệt là Cronobacter – vi khuẩn có khả năng gây viêm màng não, nhiễm trùng máu.

Sữa bột Friso Gold số 1 hương vani 850g (0 – 6 tháng)

11.2. Dấu hiệu trẻ không hợp sữa công thức

Sau đây là một số dấu hiệu cho thấy bé không hợp sữa công thức:

• Tiêu chảy: Đây là một trong những dấu hiệu cho thấy bé không hợp sữa công thức, tuy nhiên cũng có thể bị nhầm lẫn với triệu chứng tiêu hóa khác.
• Nôn trớ: Nếu bé sau khi bú sữa công thức mà liên tục nôn trớ, cứ bú xong là nôn hoặc bé biểu hiện khó nuốt khi bú sữa thì rất có thể loại sữa công thức đang sử dụng không phù hợp.
• Phát ban: Các vết mẩn đỏ ở quanh miệng, mặt, chân, tay,… với hình dạng nhỏ li ti dưới da, có thể là dấu hiệu nhận biết trẻ bị dị ứng, không hợp sữa công thức. Khi nhận thấy dấu hiệu này, mẹ nên dừng dùng loại sữa hiện tại, theo dõi tình trạng của bé và thăm khám bác sĩ nhi khoa.
• Chán ăn, bỏ ăn, không tăng cân nhiều: Bé bỏ bú có rất nhiều nguyên nhân, một trong số đó là sữa công thức mẹ đang dùng không phù hợp, làm con cảm thấy khó chịu ngay sau khi bú.
• Xì hơi nhiều: Nhiều người cho rằng trẻ xì hơi thường xuyên là tốt, nhưng đây có thể là dấu hiệu  cho thấy bé không hợp sữa công thức.

11.3. Trẻ uống sữa công thức đi ngoài màu xanh rêu có sao không?

Bé đi ngoài phân có màu xanh rêu hay xanh đậm là dấu hiệu cho thấy trẻ đang hấp thụ quá nhiều đường lactose – thành phần thường có trong các sản phẩm sữa công thức. Ngoài ra, bé uống viên bổ sung sắt, bị dị ứng với thành phần có trong sữa, nhạy cảm với thức ăn,… cũng có thể làm phân của bé bị sẫm màu.

Tuy nhiên, dù nguyên nhân là gì đi nữa thì ba mẹ cũng nên đưa bé đến thăm khám bác sĩ nếu tình trạng bé đi ngoài phân có màu xanh rêu không thuyên giảm sau 24 giờ.

Thăm khám bác sĩ nếu  bé đi ngoài phân màu xanh rêu không thuyên giảm sau 24 giờ

Với những thông tin về sữa công thức mà AVAkids vừa chia sẻ hy vọng sẽ giúp ích cho bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng truy cập website avakids.com hoặc liên hệ tổng đài 1900.866.874 (7:30 – 22:00) để được hỗ trợ hướng dẫn và tư vấn miễn phí nhé!